قراردادهای استارتاپی و نکات کلیدی برای تنظیم آنها

امروزه قراردادهای استارتاپی نیازمند سرمایه‌گذاران و بودجه‌های کلان نیست و هرکس با هر میزان درآمد و بودجه‌ای که دارد، بتواند به راحتی کسب و کار خود را در این فضا راه بیندازد. چراکه استفاده از وب، شبکه‌های اجتماعی راه‌اندازی مشاغل نوپا را بسیار آسان کرده است.

در این میان افرادی هستند که برای داشتن یک شغل جدید دارای ایده خلاقانه‌اند اما سرمایه لازم را نداشته و یا اینکه دارای سرمایه کافی هستند،‌ اما ایده‌ای برای راه‌اندازی کسب و کار سودده ندارند. بنابراین به این دسته از افراد پیشنهاد می‌شود که با شخص دیگری همکاری و مشارکت کنند.

اعضای شبکه مشاوران در حوزه «حقوقی، امور قراردادها و روابط کار»

منظور از قراردادهای استارتاپی و هدف از انعقاد آن‌ها چیست؟

پیش‌تر توضیح دادیم که برای راه‌اندازی یک استارتاپ، گاهی اوقات نیاز است تا ایده‌پردازان و سرمایه‌گذاران با یکدیگر مشارکت داشته باشند.

قراردادهای استارتاپی تهیه و تنظیم می‌شوند تا بدین‌گونه از ایجاد اختلافات احتمالی جلوگیری شود. قراردادهای استارتاپی با هدف کنترل بهتر روابط بین فردی در یک تیم، کاهش ریسک و پیش‌بینی چهارچوب روابط منعقد می‌شوند. لازم به ذکر است که هیچ تفاوتی نداردکه این قراردادها رسمی باشند و یا معمولی، بلکه تنها کافیست تا تمامی نکات لازم بین افراد شفاف‌سازی شوند.

نکته‌ای بسیار حائز اهمیتی که در این میان وجود دارد این است که این موضوع به همین سادگی‌ها امکان پذیر نیست! در واقع این شراکت نیز مانند سایر فعالیت‌ها نیازمند رعایت چهارچوب‌ها و قوانین حقوقی ویژه به خود است.

مشارکت در یک استارتاپ چه شرایطی دارد؟

پیش از آنکه شروع به راه‌اندازی استارتاپ کنید، بهتر است تمامی قوانین، نکات و شرایط مربوط به قرارداد استارتاپ و فعالیت‌های مربوط به آن را بدانید تا قادر باشید بهتر امور را کنترل کنید.

مهم‌ترین شرایطی که در قراردادهای استارتاپی باید به آن توجه داشته باشید

موضوع قرارداد و میزان سرمایه آن

برای هر شراکتی باید در ابتدا بدانید که دقیقا بر سر چه موضوعی قرارداد می‌بندید. همچنین باید در ابتدای کار شفاف‌سازی شود که چه میزان سرمایه وارد کار شده و هزینه‌ها به چه صورت محاسبه می‌شوند. گاهی اوقات افراد از سرمایه‌های غیرنقدی خود، مانند نیروی کار حرفه‌ای، برای همکاری در استارتاپ سرمایه‌گذاری می‌کنند که تمامی این‌ موارد باید مشخص شود.

حتما بخوانید : 7 نکته حقوقی استخدام نیرو برای جلوگیری از ضرر و افشای اسرار کاری

تعهدات و بندهای قرارداد

این شرط به طور واضح مسئولیت‌های طرفین قرارداد را مشخص می‌کند. همچنین مسائل مربوط به حقوق هریک از افراد شرکت‌کننده دراستارتاپ و یا مسائل محرمانه نیز در این بخش‌ها ذکر می‌شوند. در بندها و تعهدات باید به این نکته اشاره شود که طرفین نباید هیچ‌گونه مشارکتی با رقبا داشته باشند و نباید در پی راه‌اندازی استارتاپ یا شرکتی مشابه باشند.

مدت زمان قرارداد

نه تنها در قراردادهای استارتاپی، بلکه در تمامی قراردادها، زمان امر بسیار مهم است. در واقع اگر زمان دقیقی مشخص نشود، کار برروی روال و طبق برنامه‌ریزی پیش نخواهد رفت. همچنین برای هر پروژه باید برنامه‌ای تعیین شود که در هر زمان قرار است چه میزان از کار پیش برود. بدین ترتیب سود و ضرر طرفین نیز مشخص خواهد شد.

شرایط فسخ قرارداد

برای هر قراردادی ممکن است پیش بیاید که با ایجاد شرایطی خاص، امکان ادام‌ی کار وجود نداشته باشد. به همین دلیل در هنگام عقدقرارداد، ضروری است که این شرایط خاص مشخص شوند. همچنین بهتر است برای فسخ، جریمه‌ای نیز در نظر گرفته شود.

انواع قراردادهای استارتاپی

در شکل‌گیری یک استارتاپ، افراد زیادی با جایگاه‌های متفاوت فعالیت دارند. بنابراین نیاز است تا هریک از افراد باتوجه به موقعیتشان قرارداد خود را امضا کنند. در ادامه با انواع قراردادهایی که در یک کسب و کار نوپا منعقد می‌شوند، آشنا خواهید شد.

قرارداد هم‌بنیان‌گذاران (Co-Founder)

هنگام ایجاد یک استارتاپ، هم‌بنیان‌گذاران یا موسسان آن مشخص می‌کنند که ایده اصلی چیست، چه کسانی بنیان‌گذار هستند، هرکدام از آن‌ها چه نقشی را ایفا کرده و چه میزان از سرمایه متعلق به آ‌ن‌هاست.

توافقنامه سهام‌داران (Shareholder Agreements)

به منظور مدیریت بهتر یک استارتاپ، لازم است یک توافقنامه ویژه سهام‌داران تنظیم شود. در این قرارداد نیاز است تا به صورت واضح حقوق هریک از سهام‌داران و زمان استفاده از آن مشخص شود. در این موارد حقوقی مهمی شامل: حق سهامداران برای انتقال سهام، حق‌انحلال اول، بازپرداخت پس از مرگ یا ناتوانی و قدرت سهامداران برای راه‌اندازی، مدیریت و اجرای استارتاپ تعیین میگردد. مهم است که بنیانگذاران شرایط واگذاری و یا فروش هر سهام را برای آینده پیش بینی کنند.

قراردادهای همکاری/استخدامی (Hiring-Employee Contracts)

برای اینکه یک استارتاپ به روند رشد خود ادامه دهد، نیاز دارد که برای بخش‌های مختلف خود و در زمان‌های مشخص، اقدام به گرفتن نیروی جدید و یا همکاری با افراد یا مجموعه‌های دیگر نماید که برای این کار نیازمند یک قرارداد حقوقی مشخص بین فرد و استارتاپ می‌باشد، این قرارداد همکاری باید شرایط و ضوابط هر دو طرف را به روشنی تعیین کند.

قرارداد عدم‌افشاء یا رازداری اسرار تجاری (Non-Disclosure Agreements)

مفهوم قرارداد عدم افشاء اطلاعات یا NDA یعنی اینکه همکاری یک کارمند یا سرمایه‌گذار با استارتاپ یا کسب و کار، باید با امضاء یک قرارداد NDA شروع شود. این بدان معناست که از ایده‌های بنیانگذاران و کارکنان و اطلاعات اختصاصی و مالکیت استارتاپ خود و هرآنچه در کسب و کارتان مفهوم اسرار تجاری دارد، محافظت کنید.

حتما بخوانید : چطور از اسرار تجاری کسب و کار حفاظت کنیم؟

توافقنامه عملیاتی (Operating Agreement)

برای پیشگیری از بروز هر گونه سوء برداشت و یا تناقض در اقدام و یا اختلاف در بین بنیانگذاران یک استارتاپ، همه افراد باید توافقنامه عملیاتی جامع را امضا نمایند. این توافقنامه باید ارتباط بنیانگذاران را معین کند، در واقع توافقنامه عملیاتی اجرای تمام کارهای آینده استارتاپ را ترسیم کرده و بیشتر در مورد شرایط اجرایی فعالیت‌ها صحبت می‌کند.

و اما کلام آخر …

برای شروع به کار و شراکت در هر تیمی، نیاز است تا با عقد قرارداد، تمامی شرایط بررسی و شفاف‌سازی شوند. یکی از شراکت‌هایی که به این نوع قراردادها نیاز دارند، راه‌اندازی و مدیریت استارتاپ است. در واقع باتوجه به ضرب المثل (جنگ اول به از صلح آخر)، وجوداین قراردادها سبب عدم ایجاد چالش‌ها، بحران‌ها و تنش‌های احتمالی در استارتاپ و زمینه‌ساز پیشرفت امور به بهترین شکل ممکن است.