قانون کار و پاسخ به سؤالات متداول در این حوزه (قسمت اول)

قانون کار و مباحث مربوط به آن، موضوعات بسیار پیچیده‌ای هستند که بسیاری از شاغلین مشمول قانون کار تأمین اجتماعی، نسبت به جزئیات آن آگاهی کاملی را ندارند. بنابراین سؤالات بسیار زیادی در این زمینه مطرح می‌شود. در این قسمت قصد داریم تا به این موضوع بیشتر بپردازیم.

سؤالات مربوط به حقوق و دستمزد در قانون کار

سؤال اول: تفاوت بین عیدی و پاداش چیست؟

پاداش، به‌صورت دوره‌ای و کاملاً اختیاری به‌منظور ایجاد انگیزش در کارکنان، از طرف کارفرما پرداخت می‌شود. درعین‌حال، عیدی پاداشی است که در انتهای هرسال، کارفرما موظف است تا آن را طبق قانون کار، به کارکنان خودپرداخت نماید.

سؤال دوم: حق اولاد فرزندی که خودش شاغل شده است؛ قطع می‌شود؟

کمک‌هزینه عائله‌مندی یا حق اولاد، در ماده ۸۶ قانون تأمین اجتماعی به این صورت است که:

1. فرزندان فارغ از اینکه پسر باشند یا دختر تا سن ۱۸ سال تمام مشمول دریافت حق اولاد هستند. (برای فرزندان زیر ۱۸ سال اشتغال به کار مانع پرداخت حق اولاد نیست.)
2. البته سابقه بیمه پدر شاغل نیز اهمیت دارد. حداقل سابقه بیمه لازم برای پرداخت حق اولاد ۷۲۰ روز است.
3. کمک‌هزینه عائله‌مندی حداکثر به ۲ فرزند پرداخت می‌شود.
4. قانون تأمین اجتماعی شرط پرداخت حق اولاد برای فرزندان پسر و یا دختر بالاتر از ۱۸ سال را صرف اشتغال به تحصیل تعیین کرده است. منظور از صرف اشتغال به تحصیل این است که فرزند بالای ۱۸ سال فقط مشغول به تحصیل باشد و اشتغال به کار نداشته باشد.

در پاسخ به این سؤال که حق اولاد فرزندی که خودش شاغل شده است؛ آیا قطع می‌شود یا نه؟ باید گفت: هر کارگری که فرزند بالای ۱۸ سال مشغول به تحصیل داشته باشد، لازم است فرزندش از مرکز آموزشی محل تحصیل خود گواهی اشتغال به تحصیل دریافت و به کارفرما ارائه نماید. اگر این فرزند بالای ۱۸ سال علاوه بر تحصیل، در شغلی اشتغال داشته باشد کمک‌هزینه عائله‌مندی به وی تعلق نمی‌گیرد.

حتما بخوانید: تغییر محل خدمت به‌اجبار کارفرما

سؤالات مربوط به قراردادها

سؤال سوم: بعد از اتمام قرارداد کتبی سه‌ماهه، کار بدون قرارداد کتبی باعث دائمی شدن قرارداد کار می‌شود یا خیر؟

قبل از هرگونه پاسخی، لازم است به ماده ۷ قانون کار اشاره‌کنیم. در این ماده، قرارداد کار به دو صورت کتبی و شفاهی تعریف‌شده. تبدیل قرارداد کار کتبی به شفاهی و بالعکس، منع قانونی ندارد اما احتمال دارد که باعث تغییر برخی شرایط قرارداد کار گردد.

توجه داشته باشید که چنانچه بعد از اتمام اولین دوره تمدید ضمنی، طرفین قرارداد، بدون قرارداد کار کتبی به کار خود ادامه دهند و نیت و قصد کارفرما از تمدید قرارداد کار به این صورت دائمی کردن مدت قرارداد کار باشد، قرارداد کار دائمی تلقی می‌شود.

سؤال چهارم: به‌تازگی در شهرداری مشغول به کار شدم، مشمول قانون کار تأمین اجتماعی هستم یا خیر؟

بستگی به پست سازمانی شما دارد. بر اساس ماده 1 و 2 آیین‌نامه استخدامی شهرداری‌های سراسر کشور که در سال 1368 تصویب‌شده است، صرفاً کارکنان شاغل در مشاغل کارگری در دایره شمول مقررات قانون کار قرار دارند و سایر کارکنان شهرداری‌ها اعم از ثابت، رسمی و موقت به ترتیب مشمول مقررات آیین‌نامه استخدامی شهرداری‌ها، قانون استخدام کشوری و مقررات استخدامی موقت شهرداری‌ها شناخته می‌شوند. البته تشخیص مشاغل کارگری در شهرداری‌ها به پیشنهاد شهرداری و تائید سازمان امور اداری و استخدامی کشور است.

قانون کار در بانک‌ها

سؤال پنجم: به‌تازگی استخدام بانک شده‌ام، وضعیت استخدامی من چگونه است؟ آیا مطابق قانون کار تأمین اجتماعی است یا قانون خدمات کشوری؟

در پاسخ به این سؤال باید به ماده 21 لايحه قانوني اداره امور بانک‌ها مصوب شورای انقلاب اشاره کرد. طبق این لایحه، كاركنان بانک‌های ادغام‌شده تابع آیین‌نامه استخدامي مشتركي می‌باشند كه به تصويب مجمع عمومي بانک‌ها رسيده است. توجه داشته باشید که بر اساس تبصره 1 ماده 2 آیین‌نامه استخدامي مشترك بانک‌ها، مستخدميني كه براي تصدي يكي از مشاغل غیرمستمر و براي مدت معيني به خدمت بانک‌ها درآمده يا درآيند مشمول آیین‌نامه استخدام براي تصدي مشاغل موقت خواهند بود. این آیین‌نامه در تاريخ 61/5/23 به تصويب شوراي عالي بانک‌ها رسيده است. درنتیجه كاركنان بانک‌ها باید از مقررات آیین‌نامه‌های استخدامي مصوب اشاره‌شده تبعیت کنند و درنتیجه تحت پوشش قانون كار قرار نمی‌گیرند. بنابراین آن دسته از بانک‌های خصوصی که هم‌اکنون در حال فعالیت هستند؛ کارکنانشان تحت پوشش قانون کار تأمین اجتماعی می‌باشند.

استخدام در شرکت دولتی و قانون کار

سؤال ششم: به‌تازگی در شرکتی دولتی استخدام‌ شده‌ام. وضعیت استخدامی من مشمول قانون کار است یا خدمات کشوری؟

در پاسخ به این سؤال باید به این نکته اشاره کرد که آیا مستخدم در مشاغل مستمر و موقت در حال فعالیت است یا خیر؟ اگر فرد در مشاغل مستمر و موقت، مشغول به فعالیت باشد، مشمول مقررات استخدامي شرکت‌های دولتي است و تابع قانون کار تأمین اجتماعی نیست.

اشخاصي كه در مشاغل مستمر و موقت شرکت‌های دولتي به كار گرفته شوند مشمول مقررات استخدامي شرکت‌های دولتي بوده و تابع قانون كار نمی‌باشند . اما كساني كه خارج از مشاغل مستمر و موقت در شرکت‌های دولتي شاغل شوند اعم از اينكه شغل آنان جزء مشاغل كارگري موضوع ماده‌ قانون فوق‌الذکر باشد يا نباشد رابطه آنان با واحد استخدام‌کننده رابطه كارگري و كارفرمايي بوده و تحت پوشش قانون كار خواهد بود.

بیمه بیکاری

حتما بخوانید: بیمه بیکاری و نکات مربوط به آن

سؤال هفتم: متأهل هستم، مدت پرداخت بیمه بیکاری برایم چه قدر است؟

تمامی کارگران مجردی که سابقه پرداخت حق بیمه دارند، تا 36 ماه می‌توانند مقرری بیکاری دریافت کنند. البته کارگران متأهل تا 50 ماه می‌توانند مقرری بیکاری دریافت نمایند.

سؤال هشتم: برای دریافت مقرری بیمه بیکاری چه شرایطی باید داشته باشم؟

اولین شرط، بیکار شدن بدون میل و اراده شخصی است. به‌علاوه اگر جزء کارگران دائمی هستید، باید حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشید.

اگر هم جزء کارگران قراردادی هستید، باید حداقل یک سال سابقه کار و پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه داشته باشید. زمانی که حائز شرایط تمام موارد گفته‌شده بودید؛ لازم است تا ظرف حداکثر 30 روزبه یکی از شعب واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه کنید و درخواست خود را کتباً ارائه نمایید.

با دریافت « مشاوره حقوقی کسب و کار و قراردادها » از کارشناسان جوان حرفه‌ای و باتجربه ساکوراد؛ موفقیت کسب و کار، رونق فروش و افزایش درآمد خود را تضمین کنید!

و اما کلام آخر…

در این مقاله به توضیح و بررسی تعدادی از سؤالات مربوط به قانون کار و قانون تأمین اجتماعی پرداخته شد. مسلماً تعداد و تنوع سؤالات این حوزه بسیار زیاد است.

در قسمت های بعدی سوالات بیشتری در خصوص قانون کار مطرح و به آنها پاسخ داده خواهد شد.

حتما بخوانید: قرارداد کار و پاسخ به سؤالات متداول در این حوزه (قسمت دوم)

منبع: قانون کار و بیمه تأمین اجتماعی