فسخ قرارداد و نکات کلیدی مرتبط با آن

فسخ قرارداد به معنای پایان دادن به آن قبل از اجرای کامل آن توسط طرفین است. به‌عبارت‌دیگر قبل از اینکه طرفین کلیه تعهدات مربوطه خود را که در قرارداد مقررشده است انجام دهند، وظیفه آن‌ها برای انجام این تعهدات از بین می‌رود.
شروط فسخ، که به‌عنوان بندهای جدایی نیز شناخته می‌شوند، به طرفین اجازه می‌دهند به دلیل ابطال زودهنگام و متقابل، توافق را بدون نقض قرارداد باطل کنند. طرفین می‌توانند با اجازه دادن به ایجاد بند فسخ به دلیلی که قبلاً توافق شده است از اختلاف جلوگیری کنند.

فسخ مناسب

گاهی اوقات شرایطی را مشخص می‌شود که تحت آن ممکن است یک‌طرف در نقض اساسی یا شرایطی باشد که تحت آن‌ ممکن است برای راحتی کار، اقدام به فسخ قرارداد کند. ارسال اطلاعیه و تکمیل صحیح سایر الزامات رویه‌ای لازم برای ابطال آن، تحت شرایط قرارداد باید دقیقاً دنبال شود. در غیر این صورت، ممکن است این کار مجاز نباشد، بنابراین یک فسخ نادرست است.

فسخ نادرست

درصورتی‌که یکی از طرفین، قرارداد را بدون داشتن توجیهی بر اساس اصول کلی حقوقی و یا بر اساس مفاد قرارداد، باطل کند، به آن  فسخ قرارداد ناروا گفته می‌شود. فسخ ناروا، نفی قرارداد است، بنابراین به‌خودی‌خود نقض مادی قرارداد است.

اعضای شبکه مشاوران در حوزه «حقوقی، امور قراردادها و روابط کار»

درصورت فسخ اشتباه قرارداد

اگر بی دلیل و به اشتباه قرارداد ابطال کنید، طرف مقابل می تواند علیه شما ادعایی داشته باشد.
این چیزی است که ارزش آن را دارد که قبل از فسخ قرارداد، زمانی که طرف مقابل نقض جزئی انجام می‌دهد، در نظر گرفته شود. در بیشتر موارد، برای فسخ قرارداد، نقض باید اساسی باشد. اگر این‌طور نیست، نمی‌توانید قرارداد را به‌طور قانونی باطل کنید.

چگونه از فسخ جلوگیری کنیم؟

فسخ قرارداد می‌تواند برای طرفین پیچیده و خسته‌کننده باشد، به‌ویژه زمانی که هر دو طرف چیزهای متفاوتی می‌خواهند. خیلی بهتر است که از همان ابتدا قراردادهای قوی‌تری ایجاد کنید و اطمینان حاصل کنید که تعهدات خود را به‌درستی مدیریت می‌کنید.
اما مدیریت قراردادها برای کسب‌وکارهایی که به‌سرعت در حال رشد هستند سخت است. درواقع، آن‌ها اغلب با مشکلات مشابهی روبرو می‌شوند:

سیستم ثبت قراردادها وجود ندارد

بسیاری از کسب‌وکارها رویکردی ساختاریافته برای ذخیره‌سازی قرارداد ندارند، که یافتن و ارجاع به قراردادهای موجود پس از امضا را دشوار می‌کند.

عدم مشاهده قراردادها

اکثر قراردادها به‌صورت اسناد ثابت ساخته می‌شوند که جستجوی آن‌ها را دشوار می‌کند. این بدان معناست که گروه‌های حقوقی و تجاری تعهدات قراردادی خود را نمی‌دانند و درنتیجه نمی‌توانند بر رعایت قرارداد نظارت کنند. که امکان فسخ قرارداد در این موارد بیشتر است.

قراردادها ضعیف تنظیم‌شده‌اند

گروه‌های تجاری اغلب برای پیش‌نویس قراردادها بدون هیچ‌گونه حفاظتی به حال خود رها می‌شوند. این می‌تواند برای قرارداد خطر ایجاد کند و منجر به شرایط نامطلوب گردد.

فسخ راه‌حلی برای نقض قرارداد است

هنگامی‌که طرف متخلف قرارداد را نقض می‌کند، طرف بی‌گناه ممکن است هیچ قصدی برای مطالبه خسارت، عملکرد خاص یا هیچ‌یک از راه‌حل‌های دیگر نداشته باشد. در اینصورت هیچ اجبار یا الزام قانونی برای شکایت برای جبران خسارت وجود ندارد.

خسارات مربوط به فسخ

اگر فسخ قرارداد انجام شود، تمامی طرفین از تعهدات قراردادی باقی‌مانده خود رها خواهند شد.
اگر فسخ درنتیجه نقض شدید بوده باشد، ممکن است طرف متخلف نیاز به ارائه راه‌حل‌های معینی برای فسخ و نقض به‌طرف مقابل داشته باشد. این می‌تواند شامل هر چیزی از خسارت گرفته تا دستورات قانونی باشد.
پس از فسخ، طرفین قرارداد هیچ تعهدی در آینده در قبال یکدیگر ندارند. بااین‌حال، ممکن است یک یا هر دو طرف در قبال نقض شرایط قرارداد قبل از فسخ، مسئول باشند. شرایط قرارداد همچنین ممکن است تعیین کند که پس از فسخ چه اتفاقی می‌افتد.
در صورت عدم وجود زبانی در قرارداد که بیان می‌کند در صورت فسخ قرارداد چه اتفاقی می‌افتد، طرفین این اختیار رادارند که برای هرگونه تخلف از راه‌حل قانونی استفاده کنند. در صورت نقض قرارداد چندین راه‌حل قانونی وجود دارد.

خسارات پولی:

خسارت جبرانی به‌منظور قرار دادن طرف بی‌گناه در موقعیتی که در صورت اجرای قرارداد در آن قرار می‌گرفت، تعلق می‌گیرد.
معمولاً این به معنای اعطای مبلغی به‌طرف بی‌گناه است که به آن‌ها “منافع معامله” را می‌دهد یا به آن‌ها اجازه می‌دهد برای همان خدمات با شخص دیگری توافق کنند. خسارات تنبیهی در فسخ قرارداد ممکن است برای مجازات طرف متخلف اعطا شود، اما بسیار کمتر رایج است.

استرداد :

طرف بی‌گناه را در موقعیتی قرار دهند که قبل از انعقاد قرارداد در آن قرار داشتند. دادگاه به آن‌طرفی که قرارداد را نقض کرده است، دستور می‌دهد آنچه قبل از نقض به دست آورده است را به‌طرف دیگر بازگرداند.
به‌عنوان‌مثال، مشتری برای ساخت تخت با یک نجار قرارداد می‌بندد. پس‌ازاینکه نجار تخت را ساخت، مشتری از پرداخت خودداری می‌کند و قرارداد را زیر پا می‌گذارد. استرداد مستلزم آن است که هنگام فسخ قرارداد مشتری تخت را برگرداند.

عملکرد خاص:

اگر درصورت فسخ قرارداد خسارات مالی برای جبران خسارت طرف بی‌گناه کافی نباشد، دادگاه ممکن است اجرای خاصی را دستور دهد. طرف متخلف ملزم خواهد بود به تعهدات خود تحت قرارداد عمل کند یا با اتهامات دادگاه مواجه شود.
عملکرد خاص به‌ندرت برای نقض قرارداد اعطا می‌شود، مگر اینکه موضوع قرارداد به‌قدری نادر یا منحصربه‌فرد باشد که هیچ مقدار خسارت جبرانی نمی‌تواند طرف بی‌گناه را در موقعیتی قرار دهد که در صورت عدم نقض قرارداد در آن قرار می‌گرفت.

حتما بخوانید : تنظیم قراردادهای ضروری و حمایت مشاور حقوقی کسب‌وکار از آن

چه زمانی می‌توان فسخ قرارداد کرد؟

طرفین قرارداد به دلایل متعددی می‌توانند به‌طور قانونی توافق خود را فسخ کنند.
– عدم امکان اجرا، درصورتی‌که انجام تعهدات برای یک یا هر دو طرف غیرممکن باشد، می‌توان قرارداد را فسخ کرد.
– تقلب، ارائه نادرست یا اشتباه اگر قرارداد تحت شرایطی شکل‌گرفته باشد که تقلب، یا اشتباه رخ‌داده باشد، می‌توان فسخ قرارداد کرد.
– غیرقانونی بودن، در برخی موارد موضوع ممکن است غیرقانونی شود، زیرا پس از تشکیل قرارداد قانونی تصویب‌شده است. این “غیرقانونی برتر” به این معنی است که قرارداد به‌طور قانونی قابل‌اجرا نیست و می‌توان آن را باطل کرد.

کلام آخر

فسخ قرارداد ممکن است شمارا از تعهدات بیشتر خلاص کند، اما می‌تواند شمارا در معرض اقدامات قانونی برای نقض آن قرار دهد.
همچنین یک مشاور باتجربه می‌تواند به شما در تنظیم قرارداد کمک کند. هرگونه اختلافی که در طول اجرای کار ایجاد می‌شود را حل کند و اگر درگیر دعوای حقوقی ناشی از فسخ قرارداد هستید، شمارا در دادگاه نمایندگی کند.
فسخ گامی جدی است و در صورت امکان باید از آن اجتناب کرد. بااین‌حال، مواقعی وجود دارد که فسخ مناسب است، مانند زمانی که شرایط قرارداد یا قانون، اجازه فسخ را می‌دهد و همچنین بهترین راه برای کاهش خسارت خواهد بود. در این شرایط، قرارداد باید با احتیاط و با مشاوره حقوقی خوب فسخ شود.دریافت مشاوره حقوقی کسب و کار از یک مشاور آگاه می تواند این خطر را به حداقل برساند.

منابع:

https://juro.com/learn/contract-termination
https://hjlawfirm.com/understanding-contract-termination
https://www.legalmatch.com/law-library/article/termination-of-contract.html