همه ما انسان‌ها مهارت‌ها، توانایی‌ها و قابلیت‌هایی داریم؛ با این‌حال دلیل موفقیت بسیاری از افراد نسبت به دیگران عمدتاً پرورش، تشویق و فعال‌سازی این مهارت‌ها است. به‌عنوان مثال، رجوع به مدارس مناسب، حمایت‌های خانواده و احتیاط در تمام مراحل زندگی باعث میشود اشتباه نکنیم و به پیشرفت خود لطمه‌ای وارد نکنیم. به‌عبارت دیگر برای شکوفایی، باید استعدادها را پرورش داد.
به همان شیوه‌ای که در زندگی فردی ما اتفاق می‌افتد، کارآفرینان نیز به محیط‌های قدرتمند و توانمندسازی خود نیاز دارند که نه تنها باعث اطمینان از تغییر ایده‌ها در جهت پیگیری‌های عملی است، بلکه سبب میشود اکوسیستم لازم جهت رشد و ترقی را نیز داشته باشند.به‌طور خلاصه، اکوسیستم کارآفرینی شامل تمام ذینفعان از جمله دولت، بوروکراسی، تأمین‌کنندگان و مصرف‌کنندگان میشود.
مفهوم اکوسیستم کارآفرینی
از دوران مدرسه با واژه‌ای آشنا شده‌ایم به نام اکوسیستم یا زیست‌بوم که به محیط زیست و حیات جانوران مربوط میشود اما امروزه نیز می‌شنویم که این واژه‌ها درباره حیات استارتاپی نیز زیاد مطرح میشود. والدز در مقاله خود در سال ۱۹۸۸ به‌عنوان یکی از نخستین محققان، اکوسیستم را این‌گونه تعریف نمود “اکوسیستم به ترکیبی از موجودات و تعامل آن‌ها با محیط که به‌عنوان یک واحد مجزا می‌باشند اطلاق می‌گردد که این ترکیب همانند انسان و دیگر موجودات،تحت تأثیر محیط قرار می‌گیرد”
بنابر تعریفی دیگر: اکوسیستم کارآفرینی به مجموعه افراد، سازمان ها، روش ها، قوانین، رویدادها و … گفته میشود که بر فعالیت‌‌های کارآفرینی اثر می‌گذارد، نه اشتغالزایی.
نمونه های موردی از اکوسیستم های کارآفرینی موفق
بنگلور
ابتدا نمونه‌ای از بنگلور، مرکز فناوری اطلاعات در کشور هندوستان که اغلب تحت عنوان دره سیلیکون هند نامیده میشود، را بررسی می‌کنیم. بنگلور به‌عنوان مکانی جهت نوآوری برای شرکت‌های جهانی تبدیل شده است، زیرا علاوه بر ارائه محیطی بی‌نظیر و شاداب از لحاظ استعدادهای قابل دسترس (و حتی از منظر آب‌و‌هوایی)، دارای دولتی محبوب است که برخلاف دخالت دولت هند، بهترین راه را برای صنعت فناوری هندوستان و رشد آن در تجارت ارائه می‌دهد.
بنگلور دارای قوانین و همچنین اصلاحات مالیاتی ویژه‌ای است که شرکت‌ها را برای دستیابی به مزایا تشویق می‌کند و مهم‌تر از همه، فرهنگ نوآوری پررونقی دارد که به مدت زمان طولانی و قبل از ورود صنعت فناوری اطلاعات، مشخصه این شهر بود. در واقع تمامی این عوامل باعث شدند که کارآفرینان هندی مانند مؤسسین برندهای معتبر جهانی مثل Infosys ،Wipro ،TCS و سایر شرکت‌ها، اکوسیستم کارآفرینی توانمندی داشته باشند که باعث رشد و شکوفایی آن‌ها شود.
دره اصلی سیلیکون
البته طرح این اکوسیستم، در دره سیلیکون کالیفرنیا در ایالات متحده آغاز شد که در آن شرکت‌های جهانی مانند اپل، گوگل و مایکروسافت علاوه بر فیس‌بوک و هزاران شرکت دیگر، دریافتند که اکوسیستم کارآفرینی آن‌ها جهت شروع فعالیت و موفقیت مناسب بوده است. این واقعیت که دره سیلیکون به رغم رکود، رشد می‌کند نشان‌دهنده این است که چگونه این منطقه فراتر از نقاط ضعف بازار بوده است و طرز تفکر خود را به‌عنوان مکانی که کارآفرینان می‌توانند در آن رشد کنند، شکل داده است. علاوه بر این، کشور چین که در سال‌های اخیر به‌عنوان رویای کارآفرینان ظهور کرده است، از روش دره سیلیکون پیروی کرده است و بهتر از روش‌های دیگر مانند مداخله حداقل دولت و حداکثر مزایا، عمل کرده است که اثبات‌کننده منبع تغذیه مناسب برای تجارت و رشد کارآفرینان است.
فلوریدا
در سپتامبر 2014، مقاله‌ای با عنوان «آمریکای لاتین کلیدی برای کارآفرینی در میامی» منتشر شد. دسترسی به میامی در آمریکای لاتین بزرگ‌ترین دارایی کارآفرینی است. این مقاله در مورد نحوه تأثیر مکان بر روی اکوسیستم کارآفرینی میامی است که به‌طور مستقیم بین آمریكا و آمریکای جنوبی مستقر است. میامی نقطه‌ای عالی برای ورود به بازارهای دیگر کشورها است و مدت‌هاست پایتخت غیررسمی آمریکای لاتین در نظر گرفته‌شده است. امروزه نیز به عنوان سرمایه کارآفرینانه آمریکای لاتین شناخته میشود.
میامی ممکن است غنی از استعداد، انتقال فن‌آوری دانشگاهی، فرهنگ کارآفرینی یا سرمایه برای سرمایه‌گذاری نباشد. با این حال، برخلاف دیگر شهرهای آمریکایی، مانند آهنربایی برای راه‌اندازی کسب‌وکار خارجی است. آمریکای لاتین مالیات، نگرش ضد تعارض و ناآرامی‌های سیاسی را به‌عنوان سه عامل مهم شناخته است که موفقیت‌های کارآفرینی را در کشورهای مختلف محدود می‌کند. در مقابل، در میامی، با وجود سیستم‌های دولتی، قانونی، اداری و مالیاتی، به‌عنوان یک تجارت دوستانه؛ همه چیز برای کارآفرینی مهیا است.
اجزاء اکوسیستم کارآفرینی
برای وقوع یک اکوسیستم کارآفرینی توانمند، سرمایه‌گذارانی باید حضور داشته باشند تا بر روی شرکت‌های تازه‌کار، سرمایه‌گذاری کنند و با وجود موانع اولیه، با سرمایه‌های خود ادامه فعالیت شرکت را تاًمین کنند. در مرحله بعد، دولت باید قوانین و سیاست‌هایی را اتخاذ کند که کارآفرینان را با ارائه معافیت مالیاتی، مزایا، زمین و امکاناتی از جمله جاده‌ها و زیرساخت‌هایی مانند فرودگاه‌های بین‌المللی و غیره تشویق کنند؛ به‌طوری‌که سرمایه‌گذاران جهانی به این اکوسیستم‌ها جذب شوند.
علاوه بر این، کارهای کارآفرینان نباید با بوروکراسی و از طریق قوانین و مقررات بی‌معنی، مختل شود و به‌جای آن، باید سرعت تصمیم‌گیری را افزایش داد و واحدهای مجزا تصمیمات را اجرا کنند. همچنین باید یک بخش استعداد با کارکنان و کارمندان ماهر وجود داشته باشد که بتوانند در این شرکت‌های تازه‌کار فعالیت کنند و اطمینان حاصل شود که هنگام ترک کار این افراد، شرکت‌ها اشخاص لازم را جهت ادامه فعالیت خواهند داشت.
حتما بخوانید : 3 روش ایده پردازی خلاقانه برای کارآفرینی موفق
شتابدهنده ها (Accelerator)
شتابدهنده ها مراکزی هستند که تیم‌های استارتاپی را برای دوره ای با مدت مشخص جذب میکنند و در طول این مدت تیم استارتاپی از خدمات مربی‌گری، آموزشی و مالی شتابدهنده برخوردار میشود و معمولا به یک رویداد ارائه عمومی (Public Pitch Event) یا روز ارائه (Demo Day) ختم می‌شوند.
مرکز رشد (Incubator)
مرکز رشد یا انکوباتور، یکی از ابزارهای رشد اقتصادی است که به منظور حمایت از کارآفرینان تأسیس میشود و با ارائه امکانات و تسهیلات عمومی، زمینه پا گرفتن شرکت‌های جدید را فراهم می‌کند و معمولا وابسته به دانشگاه‌ها و یا نهادها دولتی می‌باشند که در قبال خدمات خود سرمایه یا سهامی از کسب‌وکارها دریافت نمی‌کنند.
شرکت سرمایه‌گذاری خطر پذیر (Venture Capital)
نوعی شرکت سرمایه‌گذاری خصوصی است که سرمایه‌گذاری‌هایی جسورانه در شرکت‌ها و استارتاپ‌ها با پتانسیل رشد بالا انجام می‌دهد.
سرمایه‌گذار خطرپذیر شرکتی (Corporate Venture Capital)
این شرکت‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیری هستند که غالبا وابسته به حمایت نهاد یا شرکت دیگری هستند و معمولا اقدام به سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک مرتبط به کسب‌وکار شرکت حامی میکنند.
فرشتگان سرمایه گذاری (Angle Investors)
گروهی از افراد کارآفرینِ توانگر هستند که از طریق دریافت سهام و یا اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام، اقدام به سرمایه‌گذاری‌های انفرادی یا گروهی جسورانه در کسب‌وکارهایی با پتانسیل رشد بالا می‌نمایند.
فضای کار اشتراکی (Co–Working Space)
جایگزینی مبتکرانه، برای دفاتر کاری سنتی است. این ابتکار جدید این امکان را برای کارکنان و کارآفرینان فراهم می آورد که به جای استفاده از اتاق های کوچک موجود در کافی شاپ ها و روش های سنتی، محل کار خود را به اشتراک بگذارند.
صندوق پژوهش و فناوری (Research and Technology Fund)
صندوق‌های پژوهش و فناوری غیردولتی با هدف سرمایه‌گذاری در طرح‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان بوجود آمدند. ایجاد و توسعه صندوق‌های پژوهش و فناوری در ایران نیز بسیار مورد تاکید قرار گرفته است.
پارک علم و فناوری (Science Park)
پارک‌های علم و فناوری با ایجاد انگیزش و مدیریت جریان دانش و فناوری در میان دانشگاه‌ها، مراکز پژوهش و توسعه، شرکت‌های خصوصی و بازار، ایجاد و رشد شرکت‌های متکی بر نوآوری را از طریق مراکز رشد و فرایندهای زایشی تسهیل می‌نمایند.
مراکز نوآوری (Innovation Center)
مراکز نوآوری با ایده جذب خلاقیت‌ها و نوآوری‌های افراد به دنبال عرضه یک محصول بر مبنای دانش و پژوهش به بازار ایجاد شده‌اند، آن‌ها با تأمین بودجه فعالیت خود از شرکت‌هایی که به آن‌ها وابسته‌اند و یا شرکت‌هایی که طرح‌ها را به آن‌ها می‌فروشند.
عوامل تاثیرگذار بر اکوسیستم کارآفرینی
شش حوزه تاثیرگذار که نقش اساسی در اکوسیستم های کارآفرینی ایفا می کنند عبارتند از:
- فرهنگ سودمند
- سیاست‌های حمایت و رهبری
- دسترسی مالی موجود و مناسب
- سرمایه‌ی انسانی باکیفیت بالا
- بازاری با محصولات پرمخاطره
- حمایت‌های سازمانی و زیربنایی
چرا کشور چین پیشرو است؟
در نظر گرفتن عواملی که به ساختن اکوسیستم کارآفرینی توانمند کمک میکنند بسیار حیاتی است و در صورت عدم توجه به این جنبه‌ها، مخترعین و کارآفرینان کار خود را در جای دیگری انجام می‌دهند. در این زمینه کشور چین در بسياري از جنبه‌ها نسبت به هندوستان پیشرفت داشته است، زيرا نه تنها اکوسیستم مناسبی را ارائه می‌دهد، بلکه تضمین می‌کند کارآفرینان، قهرمانانی هستند که مانند سیاستمداران و شخصیت‌های دیگر که به‌طور مرتب در جامعه مورد توجه قرار می‌گیرند، دارای اهمیت هستند.
به‌طور خلاصه، موضوعی که باید توسط همه کشورها در نظر گرفته شود این است که بر طبق ضرب‌المثل «پرنده‌ای که زودتر عمل کند کرم را می‌گیرد»، مناطق و کشورهایی که در خط مقدم رقابت برای جذب سرمايه جهانی قرار دارند، در نهایت برنده خواهند شد.
4 پاسخ
ناامیدی ترسناک‌تر از پیری است، در پیری جسم ما مچاله میشود، در ناامیدی روح ما.
مردمی که به میل خود در تاریکی نشسته‌اند، نیازی به روشنایی ندارند!
چرا نمی‌توانیم زندگی‌های مختلفی را امتحان کنیم مثل لباس‌های گوناگون تا ببینیم کدام بیشتر به ما می‌آید؟
گروه ساکوراد یکی از بهترین مجموعه های مشاوره تجاری هست که تا به حال دیدم